Kerst in Spanje is een rijke samensmelting van religieuze ceremonies, volksgebruik en culinaire hoogtepunten. Elke regio voegt daar haar eigen kleur en karakter aan toe, van de nationale loterij tot levendige straatparades.
Religieuze en folkloristische tradities
Kerst in Spanje wordt sterk bepaald door religieuze vieringen en volksgebruik. Families versieren belenes (kerststallen) en bereiden zich voor op nachtmissen, processies en festiviteiten die de warme kerstsfeer versterken.
Belangrijkste tradities
- El Gordo: de nationale kerstloterij op 22 december met een prijzenpot van meer dan 2,5 miljard euro. De winnende nummers worden zingend bekendgemaakt door leerlingen van een Madrileense school.
- Nochebuena: kerstavond is de belangrijkste familiebijeenkomst met een uitgebreid diner en cadeaus, hoewel kinderen hun echte geschenken traditioneel pas op Driekoningen ontvangen.
- La Misa del Gallo: de mis van de haan wordt op kerstavond in de meeste kerken middernacht gehouden, gevolgd door festiviteiten en samenzijn.
- Tío de Nadal: in Catalonië en Aragón verzorgen kinderen een boomstam die op kerstavond “gehaakt” wordt om snoep en kleine geschenken te onthullen.
- Caganer: in Catalaanse kerststallen staat een beeldje van een poepend figuurtje, symbool voor voorspoed en geluk in het nieuwe jaar.
- Olentzero: in Baskenland en Navarra brengt een vriendelijke houtskoolverbrander op kerstavond cadeautjes langs de deuren, vergezeld van zang en dans.
Kerstboom en versieringen
Huizen en straten zijn al weken voor kerst versierd met lichtjes en belenes. In Madrid, Barcelona en Sevilla schitteren groots opgezette kerststallen en marktjes op pleinen, vergezeld door klanken van villancicos en tamborijnmuziek.
Kerstavonddiner
Op Nochebuena komen families samen voor een feestmaal met gegrilde kalkoen (pavo asado), zeevruchten zoals langostinos, en regionale specialiteiten als bacalao al arriero. Restaurants sluiten vroeg, dus veel gezinnen kiezen voor een intiem diner thuis, verlicht door kaarsen en versierd met dennengeur.
Zoete lekkernijen en cadeaus
| Lekkernij | Beschrijving |
|---|---|
| Turrón | Nougat van amandelen en honing, verkrijgbaar in zachte en harde varianten |
| Polvorones | Smeltende koekjes van bloem, vet en suiker, populair bij de koffie |
| Mazapán | Marsepein van gemalen amandelen en suiker, vaak in vormen van fruit of dieren |
| Roscón de Reyes | Zoete ringvormige cake met gekonfijte vruchten, traditioneel op 6 januari |
Turrón en polvorones zijn onmisbaar in Spaanse kersttradities, met hun rijke smaken en texturen die perfect passen bij de winterse sfeer. Marsepein en Roscón de Reyes worden graag geserveerd als afsluiting op Driekoningen, wanneer kinderen hun cadeaus vinden naast een stukje van deze feestelijke taart.
Unieke regionale gebruiken
- Spectaculaire lichtshows in Calle Larios in Málaga, waar de straat wordt omgetoverd tot een magisch kersttafereel met duizenden lampjes en muziek.
- Live Bethlehem-scènes (Belénes vivientes) in vele Andalusische dorpen, compleet met echte dieren en lokale acteurs die het kerstverhaal naspelen.
- Cabalgata de Reyes: op 5 januari trekken praalwagens door bijna elke stad, waarbij snoep en lekkernijen naar de toeschouwers worden gegooid en kinderen vol verwachting hun schoenen klaarzetten voor de Koningen.
Praktische tips voor een Spaans kerstbezoek
- Boek accommodatie in populaire steden zoals Madrid en Barcelona al in oktober, want kerstmarkten en belenes trekken veel bezoekers.
- Bezoek de loterijtrekking van El Gordo op 22 december; loten zijn vaak al in de zomer uitverkocht.
- Proef traditionele lekkernijen op kerstmarkten (mercadillos) en bij lokale confiterías.
- Woon La Misa del Gallo bij in historische kerken; kom op tijd om een goede zitplaats te bemachtigen.
- Reserveer restaurants ruim van tevoren voor het kerstavonddiner of plan een gezellig thuisdiner; veel horeca sluit vroeg op 24 en 25 december.